LKOST ANORMALLKLER, LKOSTLER VE VRS HASTALIKLARI, LKOSTLER VE KTCL HASTALIKLAR Do.Dr. Mustafa ALTINIIK ADTF Biyokimya AD 2007 1
Lkosit anormallikleri, lkositlerin morfolojik olarak incelenmesi suretiyle saptanabilir. Lkositlerin morfolojik olarak incelenmesi iin ncelikle alnan periferik kandan uygun ekilde yaymalar yaplmaldr. Lam metodu ve lamel metodu olmak zere iki tr kan yayma teknii vardr. 2
Lam metodu ile kan yayma: -Steril artlarda lansetle delinen parmak ucundan bir damla kan, lamn bir ksa kenar tarafna kk bir damla halinde alnr. 3 -Lam sol elin iki parma ile tutulurken ikinci bir lam sa elle tutulur, 30-45 derece a yapacak
ekilde bu damlann n ksmnda lama dokundurulur ve biraz geriye ekilir. Kann iki lam arasndaki ada yaylmas beklenir. 4 -Sabit bir hz ve dzgn bir hareketle stteki yayc lam ay deitirmeden ileriye doru hareket ettirerek yayma tamamlanr.
-Ayn teknikle bir baka lama da yayma yaplr. 5 -Teknie uygun iyi bir yayma yapabilmek iin aadaki noktalara dikkat etmelidir: *Yaylan kan damlas bykse yayma kaln olur *Yaylan kan damlas kkse yayma ince olur *Lamlar birbirine fazla srterse hcreler paralanr *Yayc lamn yayc kenar dz olmaldr *Lamlar yeterince temiz olmaldr
*Kan damlas lam zerine alnr alnmaz yayma yaplmaldr 6 -Yaymalar kuruduktan sonra rutin boyama metodlar (Wright veya Giemsa) ile boyanacaksa nce metil alkol ile tespit edilir: *Yaymalarn zerine metil alkol dklr. *3-5 dakika beklenir. *Lamn zerindeki metil alkol aktlr.
*Lam havada kurutulur. 7 -Giemsa ile boyama: *12 damla stok Giemsa boyas ile 10 ml tampon zelti (veya distile su) kartrlr. *Hazrlanan karm, yaymalarn zerine tm yaymay rtecek ekilde dklr. *15-30 dakika beklenir. Bu sre, boyanan yaymalarn
erguvani pembe renkte olmas iin tecrbe ile deiebilir. *Boyanan yaymalar eme suyunda veya distile suda ykanr ve kurutulduktan sonra mikroskopta incelenir. 8 Yaymalarn mikroskopta incelenmesi: *Yaymalarn zerine immersiyon ya damlatlr, zeri lamel ile kapatlr. *Yayma, nce kk bytme (10x) objektifi altnda orta ksmlarndan incelenir. ncelenecek sahada
eritrositler st ste gelmi olmamal, eritrositlerin ounda merkezi solukluk bulunmaldr. *Yayma byk bytmeye (40x) alnr *Trombositler, byklk, say ve kmelerin varl ynnden incelenir. 9 *Eritrositlerde aadaki zellikler incelenir: -Byklk farklar (anizositoz)
-ekil farklar (poiklositoz) -Hemoglobin miktar. Morfolojik olarak eritrositlerin merkezi solukluu ile anlalr. Merkezi solukluk normalda eritrosit apnn 2/3 kadardr; hipokromik anemilerde bu oran artar. -Polikromazi. Eritrositlerin bazofilik boya almasyla anlalr. 10 *Lkositler 40x bytme objektifi altnda say, lenfosit/
ntrofil oran ve atipik hcre ynnden incelenir. 11 *En son olarak yaymalar immersiyon ya objektifinde (100x) incelenir. Bu bytme ile trombositler, eritrositler ve lkositler daha iyi grlr. Lkositlerdeki anormallikler saptanr ve lkosit forml yaplr. Erikinde normalde;
Ntrofil %50-65 Band %0-1 Eozinofil
%1-3 Bazofil %0-1 Monosit %4-10
Lenfosit %25-40 12 Lkositlerdeki anormallikler: *Toksik granlasyon *Dhle cisimcikleri *Hipersegmente ntrofiller *Vakuollu ntrofil
*Pelger Het anomalisi *Chediak-Higashi anomalisi *Alder-Reilli anomalisi *May-Hegglin anomalisi 13 *Barr cisimcii (Drumstick) *Auer cisimcikleri *Nklear kntlar
*mmatr lkositler (miyeloblast, promiyelosit, miyelosit, metamiyelosit) *Atipik lenfositler 14 *Toksik granlasyon: Ntrofillerin sitoplazmasnda koyu mavi siyah renkte granller bulunmasdr. Akut infeksiyon, ila zehirlenmeleri ve yanklarda
grlr. 15 *Dhle cisimcikleri: Ntrofil sitoplazmasnn d ksmnda yar alan kk, ak mavi renkte boyanan sahalardr. RNA artklardr. nfeksiyon, zehirlenme ve yanklarda grlr. 16
*Hipersegmente ntrofiller: Ntrofil ekirdei 5-6 veya daha fazla lobludur. Yaymada hipersegmente ntrofillerin artmas durumu forml saa kaymtr diye ifade edilir. Megaloblastik anemilerde (pernisiyz anemi ve folik asit eksiklii) ve bazen kronik infeksiyonlarda grlr. 17
*Vakuollu ntrofil: Dejenere olmu sitoplazmann iyilemeye balamasn veya aktif fagositozu gsterir. Ar infeksiyon ve sepsislerde grlr. 18 *Pelger Het anomalisi: Ntrofil ekirdeinin 2 loblu olmasdr. Benign bir anomalidir, herediter gei gsterir.
19 *Chediak-Higashi anomalisi: Granlositler byk krmzms-leylak renge boyanan sitoplazmik granllere sahiptir. Monositler ve lenfositler mavimsi-leylak renge boyanr. Ntropeni ve trombositopeni bulgusu olarak geliir. Hastalarn infeksiyona meyli fazladr.
20 *Alder-Reilly anomalisi: Ntrofiller, eozinofiller, bazen lenfositlerde azurofilik granller bulunmasdr. Genellikle Hurler ve Hunter sendromlarnda grlr. 21 *May-Hegglin anomalisi:
Ntrofillerde Dhle cisimcikleri vardr. Trombositler acayip ekildedir ve sayca azalm olabilir. 22 *Barr cisimcii (Drumstick): Ntrofil nkleusunda nokta eklinde kk nklear kntlardr. Normalde kadnlarda bulunur. Seks kromatinine iaret eder.
23 *Auer cisimcikleri: Krmz-leylak renginde olan, yalnz miyeloblast ve monoblastlarn sitoplazmalarnda bulunan omak eklinde oluumlardr. Akut miyeloblastik veya monoblastik lsemileri akut lenfoblastik lsemilerden ayrr.
24 *Nklear kntlar: Yenidoanlarda sayca fazla olabilir. Trizomi 13l hastalarda ileri derecede artmtr. 25 *mmatr lkositler (miyeloblast, promiyelosit, miyelosit, metamiyelosit):
Bu hcrelerin periferik kanda grlmesi genellikle lkositoz ile beraberdir. Yaymada immatr lkositlerin grlmesi durumunda formln sola kayd ifade edilir. Lkomoid reaksiyonlarda, kronik miyelositer lsemilerde ve miyeloid metaplazilerde grlr. 26 *Atipik lenfositler:
Hcrede byklk ve ekil deiiklikleri vardr. ekirdek loblu, bbrek eklinde olup genellikle hcrenin kenarna uzanmtr. ekirdek kromatini kaba grnmdedir. Sitoplazma normal lenfosite gre daha bazofilik boyanr. ekirdek etrafn saran soluk bir blge dikkati eker. Sitoplazmann snrlar belirsizdir, bazen uzantlar olabilir. nfeksiyz monolkleozda grlr. 27
Viral enfeksiyonlarda lkosit deiiklikleri -Lenfositler artar (lenfositoz) -Kzamk hastalnda lkositler azalr (lkopeni) -Enfeksiyz hepatitte lkositler azalr 28 Parazitik hastalklarda lkosit deiiklikleri -Eozinofiller artar (eozinofili)
29 Ktcl hastalklarda lkosit deiiklikleri -Lsemilerde lkositler artar (lkositoz) -Hodgkin hastal ve eozinofilik lsemide eozinofiller artar (eozinofili) -Lenfositik lsemide lenfositler artar (lenfositoz) -Hodgkin hastal ve monositik lsemide monositler artar (monositoz)
-Malignite durumlarnda ntrofiller azalr (ntropeni) 30
